Chemie

"In welke mate mijn gezondheid, mijn ervaring van tijd en ruimte, mijn schrijverij, mijn meest intieme reacties, bepaald worden door een vrouw, door haar , de liefste, kan ik niemand duidelijk maken. Zij is in de meest letterlijke zin van het woord mijn Muze, ook als ik niet aan haar denk of niet over of met haar schrijf. Ik wist niet dat het mogelijk is , iemand langer dan tien jaar te kennen zonder dat de initiële verliefdheid en het daarmee samengaande sublimatieproces worden aangetast of tenietgedaan.
Zij is mijn wonder, mijn utopie, mijn geheim. En het doet pijn, dat geheim in al zijn omvang en diepgang niet ook literair een gestalte te kunnen geven. Na alle gedichten die ik in het verleden voor haar heb gemaakt, verlang ik nog steeds naar de ultieme liefdesverklaring, naar het huwelijk van het gedicht in de kerk van de literatuur, dus in de gemeenschap van de lezenden.
Terwijl ik dit schrijf gaat zij naar het toilet en wil ik haar urine over mijn handen voelen lopen."


Uit "Dagboek van een dichter" pag 159 -160
Leonard Nolens

Een gewone zondag in Maart

Zelfgebakken koekenbrood met rozijntjes, een brokke kaas, warme sterke koffie als ontbijt en en het vooruitzicht op een samen- maaltijd met JP en F in de vroege namiddag in het restaurant van Osman, onze Turkse vriend in Gent.

Hij heeft het buitenterras van de gerenoveerde herenwoning opgefrist. De weelderige beplanting langs de volledig ommuurde ruimte is uitgedund. De muur zelf kreeg een nieuw zuiders aandoend kleurtje. Er is plaats voor zestig klanten. Goedlachse Osman begroet ons op zijn eigen uitbundige manier, wijst ons de beste plaats in deze heerlijke binnentuin. Hij biedt ons zoals gewoonlijk een aperitief aan en komt even praten aan onze tafel. De vrouwen drinken cava, de mannen, zoals het mannen betaamt, een flinke whisky. Bij het aperitief horen olijven, blokjes geitenkaas en groene opgelegde pikante pepers. We praten wat bij, grappen wat en bestellen onze maaltijd. B neemt güveç, huisgemaakt stoofpotje van lams- en rundsvlees met aubergines en courgette, mooi afgekruid en heel lekker met vers gebakken brood en een bordje rauwkost. JP gaat zich te buiten aan de köfte, bolletjes lamsgehakt met een tomatensaus. Voor F en mezelf wordt een licht gebakken lamsbrochette aangebracht met een gepofte aardappel, verse groenten en rijst. De meisjes nemen witte wijn, wij mannen drinken de volle donkere, in het zonlicht fonkelende Turkse rode wijn.

Het was ons al opgevallen dat alle Turkse familieleden en Osman zelf er zo uitgedost uitzagen. Blijkt als Junus, de zoon, ons komt begroeten dat hij vandaag zijn verloving viert. Hij nodigt ons uit om er bij te zijn. "Het zou hem en zijn vader een groot genoegen zijn". Als we iemand plezier kunnen doen en er zelf graag bij zijn... waarom niet? Wij de auto in en naar Oostakker, waar recht tegenover de Lourdes grot, een grote afspanning ligt met verschillende feestzalen. JP, gevestigd Gentenaar, weet deze lokatie vanzelfspreken heel goed liggen. Hij misrijdt maar twee keer wat tot de nodige hilariteit leidt. We blijven nog wat buiten zitten tot de andere gasten aankomen en storten ons dan in het feestgedruis. We worden begroet door het familiehoofd en onze tafel gewezen. Er speelt een band van vier muzikanten. Toetsen, een luit, een gitaar en een Turk die zich met enkele soorten slagwerk bezig houdt en een strak ritme aan de muziek meegeeft. Op de dansvloer een adembenemend (voor de mannen althans) spektakel. Een dertigtal huwbare dames, schitterende nazaten van de Ottomanen, doen een rijdans. Zij houden elkaars handen vast en deinen op het ritme van de muziek met gans hun prachtige hebben en houden op de dansvloer in het rond. Geen hoofdoeken hier, maar blauw blinkend zwarte haren, van de ene loshangend tot de lenden, van de andere mooi in een verzorgd nonchalante dot opgestoken. De meesten zijn gekleed in lange nauw aansluitende lange soiré kledij in glimmende helgekleurde stof, bestikt met paillettes. Anderen kort gerokt en zowaar met stilleto's onder het verleidelijke landingsgestel. De dans lijkt eindeloos en de dames dansen onvermoeibaar verder. De voelbare luchtverplaatsing ruikt naar oestrogeen en bloemenparfum, een bedwelmende combinatie.

Wanneer de nymfen hun zweetpareltjes met zachte depjes van zijden sluiers wegnemen komen de ongehuwde mannen de dansvloer op en dansen hun rijdans, de armen over elkaars schouder, zoals bij de sirtaki. Het gaat er ontstuimig aan toe in hun wentelende balts. Het stoomt op de dansvloer. Testosteron verjaagt de vrouwelijke geuren. De zaal, mannen en vrouwen, enkele uitzonderingen niet te na gesproken, netjes gescheiden, raakt opgewonden. Het ritme van het slagwerk wordt sneller. Weer blijft men eindeloos doordansen. Het is een belevenis zo deelachtig te worden van een andere cultuur.

Op onze tafel staat een fles cola, een fles cola light, een fles water en een stapel omgekeerde kartonnen drinkbekers. Daanaast een schaal met fruit en een plastic bakje met mierzoete gebakjes. Een paar uur later nemen we afscheid van Osman en Junus, zwaaien even naar de toekomstige bruid. die wondermooi staat te wezen onder een sneeuwwit satijnen, met parels bestikt, baldakijn.

Wanneer Jp en F ons naar het Fratersplein terug brengen genieten we van de stilte in de wagen. We zijn het met elkaar eens dat we blij waren op dit feest te mogen aanwezig zijn.

Thuisgekomen genieten we nog van een optreden van Leonard Cohen dat ons beiden terug doet denken aan vervlogen tijden in het Chelsea Hotel en we zien terug de Bird on a Wire. We luisteren weer ademloos naar "Suzanne"*:

Suzanne neemt je mee,
naar een bank aan het water,
duizend schepen gaan voorbij
en toch wordt het maar niet later,
En je weet dat ze fijn gek is,
want daarom zit je naast haar,
en ze geeft je pepermuntjes,
want ze geeft je graag iets tastbaars,
en net als je haar wil zeggen,
ik kan jou geen liefde geven
komt heel de stad tot leven
en hoor je meeuwen schreeuwen
Je hebt steeds van haar gehouden
En je wil wel met haar meegaan
samen naar de overkant
want je moet haar wel vertrouwen
want ze houdt al jouw gedachten in haar hand.

Op een gewone zondag in Maart.








* De vertaling van "Suzanne" is die van het nummer van Herman Van Veen

Vierde gedicht voor Maria Magdalena

Je ogen smelten in hun duister licht.
Je koude haar is een doorwaadbaar weefsel
en op je nauwelijkse lippen ligt
de oude dauwglans van je lauwe speeksel.


Je siddert en uit trillingen bestaat
je naakte slaap. Bijna alsof je luistert
of aan mijn niemandsmond een kus ontstaat
en ik mijn adem in je adem fluister,


of huiver met mijn lippen aan je hals
en aan je borsten, de gebenedijde,
terwijl ik in je lichaam vloei, zoals
een weinig wijn verdwijnt in rode zijde.







Paul Snoek

Het Luchtkasteel

Ik wil, voor ik verander
in een kei, een mier
of een papaverbloem
de schepper worden
van een luchtkasteel.

Ik zal de daken knippen
uit inpakpapier,
de kamers vouwen uit vochtige kranten
en op de muren van muziekpapier
zal ik lachgezichten
voor de ramen schilderen
met metaalinkt.
In mijn slot zullen wonen
duiven van oud zilver.

Ik zal voor ik verander
in een steen, een dier
of in een slingerplant,
de schepper worden van
een luchtkasteel,
want ik beschik
over de zachte handen
van een uitvinder.


Paul Snoek Ik rook een vredespijp (okt 1953)

Van de schoonheid en de troost.

Zelden brengen herinneringen troost, omdat ze datgene oproepen dat nooit meer zal zijn zoals het eens was.

Maarten Toonder in "'Het boek van de schoonheid en de troost" van Wim Kayser

Geluk na gemis

Blaise Pascal, de man die schreef over "l'horreur du vide" zegt in één van zijn geschriften dat je nog geen rijp en volwaardig mens bent als je niet in staat bent alleen in lege kamer te zitten en te leven.
Naarmate ik ouder word, wordt het erger en erger, die ziekte van de hunkering naar de ander, de drang om het licht en het vuur in mij brandende te houden, het nog altijd niet in staat zijn om alleen in dit huis te blijven, het gevoel dat ik niet compleet ben als de andere er niet is. Het maakt me buitengewoon kwetsbaar maar ik wil die wonde openhouden. Ik heb bewondering voor en medelijden met de mensen die deze hartstocht niet kennen. Zij kunnen zich verwarmen aan hun eigen ziel, en dat is een gave, maar ze kennen het soms onnozel lijkende geluk niet van het moment waarop ik haar voetstap weer hoor nader komen die de tinteling veroorzaakt die het leven minder armzalig maakt.
Geluk na gemis.
Als je die schok niet lichamelijk meer ervaart is het winter, verdwijnt het licht uit je leven en ik denk aan het vers van Dylan Thomas :
"Do not go gentle into that good night,
rage, rage against the dying of the light".
De nacht wacht wel!
Wordt niet ouder, ga de nacht van het leven niet in zonder te strijden tegen het verdwijnen van de passie, het vuur, het licht.
En Alfred De Musset schreef:
...il ya au monde une chose sainte et sublime, c'est l'union de deux de ces êtres si imparfaits et si affreux. On est souvent trompé en amour, souvent blessé et souvent malheureux; mais on aime, et quand on est sur le bord de sa tombe, on se retourne pour regarder en arrière et on se dit : j'ai souffert souvent, je me suis trompé quelquefois, mais j'ai aimé. C'est moi qui ai vécu, et non pas un être factice créé par mon orgueil et mon ennui.»

Bij de dood van Wislawa Szymborska

Woman, what's your name?" "I don't know."
"How old are you? Where are you from?" "I don't know."
"Why did you dig that burrow?" "I don't know."
"How long have you been hiding?" "I don't know."
"Why did you bite my finger?" "I don't know."
"Don't you know that we won't hurt you?" "I don't know."
"Whose side are you on?" "I don't know."
"This is war, you've got to choose." "I don't know."
"Does your village still exist?" "I don't know."

"Are those your children?" "Yes.

Nothing has changed.The body is a reservoir of pain;
it has to eat and breathe the air, and sleep;
it has thin skin and the blood is just beneath it;
it has a good supply of teeth and fingernails;
its bones can be broken; its joints can be stretched.
In tortures, all of this is considered.


Wislawa Szymborska, nobelprijs