De ware liefde

Natuurlijk is de liefde een mythe. We hebben allemaal, zodra we iemand hebben gevonden, de ware gevonden. Daar geloven we heilig in. Maar er wonen zeven miljard mensen op deze aarde, van wie de helft van het geslacht dat ons interesseert. Hebben we die drieënhalf miljard allemaal uitgeprobeerd om na een verantwoord selectieproces de enige ware te identificeren? Hebben we wel eens uitgerekend hoe groot de statistische kans is dat we onze enige ware bij toeval zijn tegengekomen?
En dan nog zoiets. Alle vrienden en vriendinnen van mijn studententijd neukten er lustig op los in losse en vaste relaties die kwamen en gingen als hitjes op de radio, totdat ze ongeveer dertig waren. Verdomd als het niet waar is. Iedereen had rond zijn dertigste de ware liefde gevonden. Heel toevallig allemaal.
De liefde is een keuze. Het is een besluit waarvan je je voorneemt om er heel hardnekkig te blijven in geloven. Het klinkt misschien niet zo romantisch om het zo te zeggen, maar als je er goed over nadenkt, is het eigenlijk veel romantischer dan het gangbare model van twee hulpeloze individuen die  door het noodlot in elkanders armen worden gedreven als botsende protonen in een deeltjesversneller. Het besluit om van iemand te houden en de moeite te doen om te bouwen en een gemeenschappelijk verhaal te maken van de wederzijdse toewijding, dat zo rijk wordt dat je het als het enige ware gaat beschouwen, dat is mooi, menselijk en heldhaftig. Dat ontroert. Toeval ontroert niet. De mythe die we eromheen verzinnen, is de ware poëzie, onze zwakte en onze kracht, ons wezen.


Uit: Brieven uit Genua
Ilja Leonard Pfeijffer
Arbeiderspers Amsterdam

Weerloos

“Maar nu ligt mijn geblutste kuras als een hoop schroot onder de keukentafel. Mijn maliënkolder heb ik in de hoek geschopt. Mijn leren borststukken heb ik afgerukt en uit het raam gegooid. Het brandwerende onderhemd heb ik van mijn lijf gescheurd en in een vuilniszak gepropt. En ook mijn huid heb ik afgestroopt. Hij ligt als een verfrommeld vod tussen de lege flessen. Ik heb mijzelf met volle overgave volledig op het spel gezet. Willens en wetens ben ik weerloos tegen Stella’s woorden, haar gebaren en haar oogopslag. Een hand op mijn hand kan mij helen en een blik kan mij knakken. Het maakt mij intens gelukkig om haar blij te zien en intens verdrietig, om niet te zeggen wanhopig, als ik het idee heb dat ik per ongeluk iets verkeerds heb gezegd, zoals toen ik zei dat ze te veel had betaald voor de rozen die ze van de zwarte straatverkoopster had gekocht, of gedaan, zoals toen ik een keer in mijn slaap in haar gezicht had gehoest. En ik ben bang. Het is goed zo. Het was tijd. Het is niet zo makkelijk als je denkt om iets te voelen. Er is moed voor nodig.”


Uit: Brieven uit Genua
Ilja Leonard Pfeijffer
Arbeiderspers Amsterdam

Sinds jou ben ik alleen

( Brieven aan Gelya)

...
Ik begreep dat ik de laatste jaren, sinds ik serieus ben gaan schrijven, onbewust omstandigheden en verbintenissen heb vermeden die de potentie hadden om mij teveel te raken. Om aan de boom te kunnen schudden moet ik zelf stabiel zijn. Geef mij een plek om te staan en ik zal de aarde bewegen. En die plek om te staan bevindt zich noodgedwongen in de kalme zwarte leegte buiten de dampkring van verzengende emoties, onttrokken aan de zwaartekracht van verantwoordelijkheid voor anderen.
  Maar dat betekent nogal wat. Dat heeft nogal wat consequenties. Dat verklaart veel. Precies daarom heb ik mij, sinds ik schrijf, als een lafaard op kousenvoeten teruggetrokken uit iedere relatie met een vrouw die wel eens met recht van mij zou kunnen verwachten dat ik mij oprecht met haar verbonden zou voelen en mij haar stemmingswisselingen, zorgen en problemen persoonlijk zou aantrekken. Dat kan niet. Dat kan ik mij niet permitteren. Daartegen moet ik mijzelf beschermen. Ik huil wel op papier als ik moet huilen. Als ik in het echt huil, wordt mijn papier nat en vloeit de inkt uit, waardoor alles onleesbaar wordt.
  Jij bent de laatste vrouw geweest die ik heb toegelaten in de zone waar ik gekwetst kan worden. Maar jij bent wijs. Jij bent mijn kleine Boeddha. Jij maakt mij rustig omdat je niets van mij verwacht.
  En sinds jou ben ik alleen. En dat is goed. Een beetje belangeloos neuken vind ik wel mooi. Maar het hoeft ook niet. Het is niet belangrijk. Misschien liever niet eigenlijk. Dan moet je weer je sokken uittrekken en je oksels wassen. Gymnastiek doen. Misschien heb ik wel genoeg geneukt in mijn leven. Ik snap het, ik heb het begrepen, dank jullie wel, het was mooi, maar zullen we nu gewoon rustig een drankje drinken in een Italiaanse zomer en met trage gebaren elkaar olijven toedelen terwijl we lang en goed spreken over ware dingen zonder dat ik mij er zorgen moet over maken dat ik op het einde van een mooie avond nog een stukje van mijzelf in iemand moet prakken om de illusie in stand te houden dat ik in staat ben om te geven?
.... 


Uit: Brieven uit Genua
Ilja Leonard Pfeijffer
Arbeiderspers Amsterdam

Ongeremde liefdesbeleving

Wanneer hij op de velocipède reed, gebruikte hij een acrobatenbroek, kousen als van een doedelzakspeler en een detectiveped, maar wanneer hij te voet was droeg hij een onberispelijk linnen pak, witte schoenen, een zijden zelfbinder, een matelot en een rottinkje in zijn hand. Hij had bleke ogen die zijn zeevarende uiterlijk nog opvallender maakten en een snorretje van stug eekhoornhaar. Hij was minstens vijftien jaar ouder dan zijn vrouw, maar zijn jeugdige interesses, zijn wakkere vastbeslotenheid om haar gelukkig te maken en zijn deugden als minnaar maakten dat verschil weer goed. En inderdaad, wie deze veertiger met zijn bedachtzame optreden, zijn zijden halsband en zijn circusfiets ontmoette, had nooit kunnen denken dat hij met zij jonge vrouw verbonden was in een ongeremde liefdesbeleving en dat ze aan hun wederkerig gevoelde aandrang toegaven, wanneer de inspiratie maar in hen oprees en op de plaatsen die daarvoor het minst in aanmerking kwamen, zoals ze al gedaan hadden sinds ze elkaar leerden kennen en dat dan met een hartstocht die slechts tot groter diepte en voller rijkdom uitgroeide naarmate de tijd verstreek en de omstandigheden ongebruikelijker waren.
Gaston was niet alleen een een onstuimig minnaar, met een veelzijdigheid en een verbeeldingskracht die onuitputtelijk waren, hij was wellicht in de geschiedenis van het mensenras de eerste man die zichzelf en zijn geliefde bijna de dood injoeg toen hij met zijn klein vliegtuigje een noodlanding maakte om geen andere reden dan dat ze elkaar wilden beminnen in een veld vol viooltjes.

Uit: Honderd jaar eenzaamheid
Gabriël Garcia Marquez

Meulenhoff  

Leger

Toen ging hij naar de deur en keek naar hen. Het waren drie regimenten en hun marstempo, gelijkgetrokken door de galeitrommen, deed de aarde dreunen. Hun snuivende ademhaling als van een veelkoppige draak vervulde de helderheid van het middaguur met een verpestende damp. Ze waren klein, gedrongen, woest. Ze zweetten het zweet van paarden en stonken naar in de zon verschrompeld aas en bezaten de zwijgende, ondoordringbare verbetenheid van de mannen van de hoogvlakte. Ofschoon het langer dan een uur duurde voordat ze allemaal voorbij waren, had men kunnen denken dat het slechts een paar pelotons waren die alsmaar rondjes liepen, want ze waren allemaal hetzelfde, zonen van dezelfde moeder, en allen droegen met dezelfde afgestomptheid het gewicht van hun ransels en veldflessen en de schande van hun geweren met de gevelde bajonetten en de last van hun blinde gehoorzaamheid en hun stompzinnig eergevoel.


Uit: Honderd jaar eenzaamheid
Gabriël Garcia Marquez
Meulenhoff Amsterdam

Haat en liefde

( Twee vrouwen waren verliefd op dezelfde man, bleven gans hun leven liefdesrivalen en werden oud...)


Al vele jaren smeekte ze God slechts één ding: dat hij haar niet zou straffen door haar eerder te laten sterven dan Rebeca. Telkens wanneer ze langs haar huis kwam en het voortschrijdende verval opmerkte, troostte ze zich met de gedachte dat God haar gebed verhoorde. Op een middag, toen ze op de waranda zat te naaien, werd ze besprongen door de zekerheid dat ze nog altijd op deze plaats, in deze houding en onder ditzelfde licht zou zitten wanneer men haar het bericht van Rebeca's dood zou komen melden. Ze ging erop zitten wachten, zoals men wacht op een brief, en het is wel zeker dat ze in een bepaalde periode knopen afrukte en ze weer aanzette om het wachten niet nog langer en nog smartelijker te laten worden door gebrek aan werk.
Niemand in huis gaf er zich toen rekenschap van dat Amaranta een schitterende lijkwade borduurde voor Rebeca. Later, toen Aureliano Triste vertelde dat hij haar gezien had en dat ze veranderd was in een geestesverschijning, met haar gekloofde huid en nog maar een paar vergeelde haren op haar schedel, verbaasde Amaranta zich geen ogenblik, omdat hier een spookbeeld werd beschreven  dat geheel overeenstemde met wat zij zich al lang voorstelde.
Ze had zich voorgenomen het lijk van Rebeca bij te werken , de vernielingen in het gezicht met paraffine te verhullen en haar een pruik te bezorgen van het haar van de heiligenbeelden. Ze zou een prachtig lijk vervaardigen, in een doodskleed van lijnwade en in een kist die zou worden gevoerd met pluche en met purperen lubben, en daarna zou ze haar met een schitterende begrafenis ter beschikking stellen aan de wormen. Ze werkte het plan uit met zoveel haat, dat het met een schok tot haar doordrong dat ze precies hetzelfde gedaan zou hebben als ze uit liefde had gehandeld. Desondanks liet ze zich door haar verwarring niet overrompelen maar bleef ze de bijzonderheden zo nauwgezet vervolmaken dat ze tenslotte een ware specialiste werd, een virtuose in het ritueel van de dood.
Er was slechts één ding waarmee haar huiveringwekkend plan geen rekening hield en dat was de mogelijkheid dat ze, ondanks haar tot God gerichte smeekbeden, wel eens eerder zou kunnen sterven dan Rebeca.



Uit: Honderd jaar eenzaamheid
Gabriël Garcia Marquez
Meulenhoff Amsterdam

Een beetje bijna heilig zijn

Een zwemmer is een ruiter
Zwemmen is losbandig slapen in spartelend water,
is liefhebben met elke nog bruikbare porie,
is eindeloos vrij zijn en inwendig zegevieren.

En zwemmen is de eenzaamheid betasten met vingers,
is met armen en benen aloude geheimen vertellen
aan het altijd alles begrijpende water.

Ik moet bekennen dat ik gek ben van het water.
Want in het water adem ik water, in het water
word ik een schepper die zijn schepping omhelst 
en in het water kan men nooit geheel alleen zijn
en toch nog eenzaam blijven.

Zwemmen is een beetje bijna heilig zijn.


Paul Snoek
Uit de bundel 'Hercules. Gedichten', Brussel/Manteau, 1960