Bescherming tegen de wind

OH, IHR UNGLÜCKLICHEN
EUREM BRUDER WIRD GEWALT ANGETAN
UND IHR KNEIFT DIE AUGEN ZU!
DER GETROFFNE SCHREIT LAUT AUF
UND IHR SCHWEIGT.

DER GEWALTTÄTIGE GEHT UM
UND WÄHLT SEIN OPFER
UND IHR : UNS VERSCHONT ER,
DENN WIR ZEIGEN KEIN MISSFALLEN.

WAS SEID IHR FÜR EINE STADT!
WAS SEID IHR FÜR MENSCHEN!


Berthold Brecht




Het is onvermijdelijk. Wie naar Berlijn reist staat op een of ander moment voor de restanten van de muur die ooit West en Oost scheidde. Wie in een gevangenis zit wil er uit. Wie door een muur van de vrijheid wordt gescheiden wil over of onder die muur, ten alle prijze naar het onbereikbare toe. Er werden gaten gekapt, tunnels gegraven, stellingen aangebracht om de muur te overwinnen. Zij die over de muur geraakten moesten nog een stuk braakgrond oversteken. Zo herinner ik me nog levendig de TV beelden van vluchtende Oost-Berlijners die doorheen de prikkeldraad en het mitraillettevuur het Westen probeerden te bereiken. Ter nagedachtenis van de meestal jonge mensen die tijdens hun vlucht door landgenoten of de Russische bezetter werden neergeschoten bemerk je op verscheidene plaatsen in de stad kleine gedenktekens, vaak wat vergeelde foto's in een plastic omhulsel aan een boom gespijkerd. Bij de meeste foto's hangen bloemen en een collectebus waarin wat geld kan worden gestopt om kaarsen te laten branden.
De eerste stukjes muur zagen we, netjes verpakt in plastic zakjes, verkocht worden aan Japanse toeristen. Even later stonden we voor echte fragmenten van de muur op de drukke Potsdamerplatz. Ook op deze site wordt enige nering niet geschuwd.
Maar vandaag gaan we naar het langste nog bewaarde stuk van de muur, meer dan een kilometer lang. We verlaten de ondergrondse aan de Frankfürter Tor en nemen daar de tram in de Warschauerstrasse tot aan de Oberbaumbrücke over de Spree. De brug in rode steen is net een middeleeuws bouwwerk met torens en kantelen. De straat aan de rechteroever van de Spree is de Mühlenstrasse. Daar staat de Berliner Mauer East Side Gallery, ongeveer 1300 meter originele muur tot aan het Ostbahnhof. Vroeg in de voormiddag zijn er erg weinig toeristen en dat biedt de mogelijkheid om de graffiti aangebracht aan de Oostelijke zijde, in al hun pracht te bewonderen. Er zitten echte pareltjes bij. Veel geëngageerde kunst, kleurrijk aangebracht door artiesten van over de gehele wereld. Dit stukje Berlijn alleen al is de reis meer dan waard.
Maar ook hier weer enkele onverlaten, jonge haantjes op skateborden die voorbij de muur snellen en slechts oog hebben voor graffiti die enkele schunnige fallus symbolen en pikant getekende vulva's voorstellen. De rest ontsnapt aan deze beperkte geesten, niet gehinderd door enige historische kennis en de elementairste stukjes uit de gedragscode van beschaafde mensen. "Zum kotzen" hoor ik een Duitser zeggen, en ik kan het niet beter verwoorden.
De muur opent zich ongeveer halverwege. Op het vroegere braakland tussen de muur en de Spree hebben de Berliners een strand aangelegd, met tonnen zand, strandstoelen, regenbestendige salons en palmbomen. Je kan er drank kopen, Cubaanse muziek beluisteren, languit in de zon liggen, vrijen, feesten, eten en de muur gebruiken als beschutting tegen de wind en ervan dromen dat dit monsterachtige bouwwerk enkel en alleen als een enorme windvang werd opgetrokken.